Gezinnen verdienen hun eigen minister

Stand­punt

Ge­zin­nen verdienen hun eigen minister

Door Yvonne Koopman-Snep

Hoe je het ook wendt of keert, alles start thuis, in het gezin. Daar krijgen kin­de­ren de basis voor het leven mee: ze leren spelen, delen, ver­ge­ven, teleur­stel­lingen ver­werken, troosten, geduld en meer. Als samen­le­ving willen we dat kin­de­ren in een veilige omge­ving opgroeien en dat zij voldoende kansen krijgen om even­wich­tige en verant­woor­de­lijke bur­gers te wor­den. Het gezin is dus van onschat­ba­re waarde voor de hele samen­le­ving.

Je zou ver­wach­ten dat de over­heid er alles aan doet om het gezin te steunen zodat het de lasten en verant­woor­de­lijk­he­den kan dragen om die veilige en stabiele haven te zijn. Juist de vei­lig­heid van het gezin zelf staat echter al jaren op de tocht. Door versnippe­ring van beleids­ter­reinen over ver­schil­lende ministeries is er geen over­zicht en dus ook geen samen­han­gend beleid om het gezin de beste versie van zich­zelf te laten zijn.

Daarom heeft Neder­land een minister van Gezins­zaken nodig, die ervoor zorgt dat zaken als onder meer woning­nood, jeugd­hulp en armoede in ge­zin­nen ge­coör­di­neerd wor­den aangepakt. Enkele basis­be­hoef­ten om dat veilige thuis te kunnen zijn, zijn dat je kunt wonen, kunt voor­zien in je levens­on­der­houd, kunt zorgen voor je kin­de­ren en eventueel man­tel­zorg kunt verlenen. De verant­woor­de­lijk­heid voor beleid rondom deze basis­be­hoef­ten ligt nu bij Binnenlandse Zaken (wonen), Sociale Zaken en Werk­gele­gen­heid (armoede), Volksge­zond­heid, Welzijn en Sport (jeugd­zorg) en Onder­wijs, Cultuur en Weten­schappen (onder­wijs). Er is geen vast overlegor­gaan dat overziet hoe beleid, regels en maat­regelen vanuit die ministeries ge­zin­nen raken. De gevolgen zijn soms desastreus, zoals we onder meer zagen in de toe­slagenaffaire.

De basis­be­hoef­ten staan al jaren zwaar onder druk en daar­mee ge­zin­nen zelf. Als startend gezin een woning vin­den, is een lij­densweg, de armoede neemt toe, en rapport na rapport luidt de noodklok over de mentale ge­zond­heid van onze jeugd.

Het gezin is van onschat­ba­re waarde voor de hele samen­le­ving

In 2022 berekende het Centraal Plan­bu­reau dat 7,5% van de bevol­king (bijna 1,3 miljoen mensen) in 2023 in armoede zou leven. 9,4% van alle kin­de­ren in Neder­land (306.000 kin­de­ren) wordt hierdoor getroffen. In allerijl trok het kabinet extra geld uit voor voedsel­hulp en om menstruatiearmoede te bestrij­den. Een mooi gebaar, zeker, maar het zijn tij­de­lijke lap­mid­de­len.

Jeugd­zorg is inmiddels een hoofdpijndossier voor staats­secre­taris Van Ooijen (VWS). Hij heeft flinke bezuini­gingen aan­ge­kon­digd én een maat­schap­pe­lijk debat over de vraag of ouders wel zo vaak gebruik moeten maken van de jeugd­zorg. In twin­tig jaar tijd nam het aantal jon­ge­ren dat jeugd­hulp of -zorg ont­vangt, toe van 1 op 27 naar 1 op 7 (in som­mi­ge ge­meen­ten is dit zelfs 1 op 5). Onlangs lan­ceerde de over­heid weer een campagne om vrouwen meer te laten werken om de krapte op de arbeids­markt terug te dringen. Maar er is niet veel animo voor. Vrouwen kiezen ervoor in deel­tijd te werken, zeker wanneer ze moe­der wor­den.

Keer op keer wordt de druk op ge­zin­nen opge­voerd. Zij ervaren keuzestress, krijgen burn-out klachten, moeten te veel or­ga­ni­se­ren, voelen zich kwets­baar op de woning- en de arbeids­markt (van­wege de vele tij­de­lijke contracten), zien zich gecon­fron­teerd met hoge ver­wach­tingen voor hen­zelf en hun kin­de­ren en hebben moeite werk en zorg (voor de kin­de­ren en moge­lijk hun eigen ouders) te combineren.

Het mag lang­zaamaan dui­de­lijk zijn dat onze samen­le­ving er echt baat bij zou hebben als de poli­tiek de maat­schap­pe­lijke druk op het gezin verlicht, zodat het die veilige en stabiele haven kan zijn voor ouders en kin­de­ren. Hoogste tijd dus voor een minister van Gezins­zaken die de lasten en verant­woor­de­lijk­he­den van het gezin serieus neemt en zich inzet voor een samen­han­gend gezins­be­leid.

Yvonne Koopman is jour­na­list, moe­der en voor­zit­ter van gezins­plat­form.nl, de ini­tia­tiefnemer van de Week van het Gezin, die plaats­vindt van 8 t/m 15 mei.